Arapça Öğreniyorum-18-

SÜLÂSÎ MÜCERRED FİİLLERDEN

EMR-İ HÂZIR’IN ELDE EDİLİŞİ

Emir fiil birinci şahsın ikinci şahıstan isteğini belirtmek için kullanılan fiildir.

Muhatabın (ya da muhatapların) bir işi yapmasını istemektir. (Yaz! / Yazın-ız-! gibi…) 

اُكْتُبْ yaz! اِجْلِسْ / otur! /   اِفْتَحْaç!  gibi…

Emir fiil muzâri fiilin 2. şahıs (sen, ikiniz ve siz) kiplerinden yapılır.

Elde edilişinde, sırasıyla aşağıdaki adımlar takip edilir:

1. Muzâri fiilin müfred muhâtab kipinin başındaki muzârilik harfi olan ( (تَـ(te) harfi atılır. تَكْتُبُ > كْتُبُ    gibi…

2. Fiilin kalan harflerinden ilkinin harekesiz (cezimli/sakin) olması ve bu şekilde okumanın mümkün olmamasından hareketle, fiilin başına bir hemze (ا) getirilir. كْتُبُ > اكْتُبُ  gibi…

3- Fiilin başına hemze getirildikten sonra; hemzeyi harekelemek için şu yol izlenir: Muzâri fiilin;

“aynu’l-fi’l” (orta harfinin) harekes damme(ـــُـــ) ise; hemze damme ile,       kesra (ـــِـــ) ise; hemze kesra ile,  

fetha (ــَـــ) ise; hemze fetha ile değil, yine kesraile harekelenir.

اكْتُبُ > اُكْتُبُ / اجْلِسُ > اِجْلِسُ / افْتَحُ > اِفْتَحُ  gibi…

4. Son aşamada fiilin sonu meczûm yapılır.

اُكْتُبْ / اِجْلِسْ / اِفْتَحْ  gibi…

Nunsuz kipler, sonlarına cezm getirilerek meczum yapılırken, nunlu kipler sonlarındaki nun’lar hazfedilerek (düşürülerek) meczum yapılır.

(Cem müennes nunu’nun bulunduğu kip hariç.)

Emr-i hâzır’ın 6 kipi bulunmaktadır.

Buna göre emr-i hâzır’ın, muzari fiil çekim tablosuyla karşılaştırmalı olarakاُكْتُبْ  “yaz!” örneğinden hareketle çekimi aşağıdaki gibidir:

Yukarıda yer alan كَتَبَ fiilinin emr-i hâzır çekiminden hareketle جَلَسَ ve فَتَحَ fiillerinin اِجْلِسْ ve اِفْتَحْ şeklinde gelen emr-i hâzır çekimlerini bu konuyu öğrenen her öğrencimiz yapabilir…

~YAZILARIMIZI FACEBOOK'TAN TAKİP ETMEK İCİN BURAYA TİKLAYINIZ~